Από τον αυτοκράτορα στον αμιρά των πιστών

Πρωταρχικός σκοπός του ανθολογίου αυτού είναι να παρουσιάσει ένα περίγραμμα της δικαιϊκής ιστορίας της «ελληνόφωνης» Αιγύπτου συλλέγοντας τα νομικά και διοικητικά παπυρικά τεκμήρια συνταγμένα στην ελληνική μετά την αραβική κατάκτηση. Ακολούθως, να δώσει το έναυσμα για την εκπόνηση περαιτέρω ειδικών μελετών για τους δικαιϊκούς θεσμούς, είτε ιδιωτικοί (μίσθωση, εγγύηση, πώληση, κλπ) είτε δημοσίου δικαίου (π.χ. διαιτησία), στη συγχρονία τους, λαμβάνοντας υπόψιν όχι μόνο τα συντεταγμένα στην κοπτική και αραβική τεκμήρια, αλλά και νεωτερικές θεωρήσεις για το δίκαιο σε πολυπολιτισμικές αυτοκρατορίες (π.χ. νομικός πλουραλισμός). Τέλος, στοχεύει να θέσει ερωτήματα σχετικά με την τύχη των κανόνων του ρωμαιο-βυζαντινού δικαίου και του μηχανισμού απονομής της δικαιοσύνης. Συνέχιζαν να εφαρμόζονται οι βυζαντινοί κανόνες δικαίου ή μήπως προσαρμόστηκαν αργά στο νέο πολιτικό περιβάλλον, αφέθηκαν να μαραθούν ή ρητώς καταργήθηκαν; Η σύντομη κυριαρχία των Σασανιδών δεν φαίνεται να είχε καμία επίδραση σε δικαιϊκές πρακτικές και κανόνες, όμως οι Άραβες ήλθαν για να μείνουν.

Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι, χρειάζεται όχι μόνο μια ιστορική αφήγηση του τι συνέβη στη διάρκεια του επεισοδιακού έβδομου αιώνα στην Αίγυπτο αλλά και, ίσως είναι το πιο σημαντικό, απαιτείται μια συγκριτική παράθεση και ιδιαίτερη μελέτη των δικαιϊκών τεκμηρίων πριν και μετά το 641/2. Στην ιστορική εισαγωγή προτάσσεται όχι μόνο η αφήγηση και τα ιστορικά συμφραζόμενα της αραβικής κατάκτησης, αλλά επίσης το δημοσιονομικό και διοικητικό καθεστώς της πρώιμης αραβικής Αιγύπτου, ιδιαιτέρως κρίσιμο για τους χριστιανούς κατοίκους της. Η εισαγωγή ολοκληρώνεται με μια σύντομη αναφορά στους κανόνες ουσιαστικού δικαίου που μπορούμε να αποκρυπτογραφήσουμε. Το ανθολόγιο οργανώνεται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη ο αναγνώστης θα βρει νομικά τεκμήρια που χρονολογούνται με ασφάλεια από το 600 έως το 641/2 και μπορεί να εκτιμήσει την επίδραση (ή την έλλειψη) της δεκαετούς περσικής κατοχής, και την διατήρηση ρωμαιο-βυζαντινών δικαιϊκών κανόνων και πρακτικών. Στην δεύτερη ενότητα παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά δικαιϊκά τεκμήρια της πρώιμης αραβικής Αιγύπτου, συνοδευόμενα από αναφορές σε παρόμοιου νομικού περιεχομένου έγγραφα συνταγμένα στην κοπτική και στην αραβική.