Πώς τα παιδιά μιλούν με το σχέδιο

Από την πρώτη επαφή με ένα παιδικό σχέδιο ξεκινάει αναπόφευκτα ένα ταξίδι του ενηλίκου στον μαγικό κόσμο του παιδιού, έτσι όπως αυτός παρουσιάζεται στα «λογής φανερώματά του». Είτε ο ενήλικος είναι απλός παρατηρητής είτε ειδικός επιστήμονας, το ταξίδι αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον και συνάμα πολύπλοκο. Το παιδικό σχέδιο αποτελεί προνομιακό μέσο δημιουργικότητας, έκφρασης και επικοινωνίας, το οποίο με την ειδική γνώση του ενηλίκου γίνεται σημαντικό «ενδιάμεσο» που υποστηρίζει την πολύπλευρη ψυχοπαιδαγωγική ενδυνάμωση του παιδιού· επιπλέον, επιτρέπει τη διερεύνηση και την πρόσβαση σε τρέχουσες συναισθηματικές καταστάσεις και σε βασικά στοιχεία της προσωπικότητάς του. Η προσπάθειά μας να αφήσουμε ίχνη δημιουργίας και έκφρασης είναι πράξη πανανθρώπινη, που αρχίζει αυθορμήτως από πολύ νωρίς. Σταδιακά, επηρεάζεται από ποικίλες παραμέτρους, όπως βιολογικές, ψυχοσυναισθηματικές, αναπτυξιακές, επικοινωνιακές, οικογενειακές, εκπαιδευτικές, πολιτισμικές και κοινωνικές. Κατά τα τελευταία σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνια υπήρξε συστηματικό ενδιαφέρον για τη μελέτη των παιδικών σχεδίων, τόσο από καλλιτέχνες που τα αντιμετώπισαν ως πηγή έμπνευσης, όσο και από επιστήμονες διαφορετικών γνωστικών πεδίων (παιδαγωγούς, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, οικογενειακούς θεραπευτές, ειδικούς στην τέχνη). Για τη διαμόρφωση συνολικής αντίληψης σχετικά με την «ερμηνεία» και την πολλαπλή ψυχοπαιδαγωγική αξιοποίηση των παιδικών σχεδίων, ο δρόμος είναι μακρύς, γεμάτος με ευρήματα που ενθουσιάζουν, αλλά και με αμφισημίες που προβληματίζουν. Στο βιβλίο περιγράφεται αυτό ακριβώς το «ταξίδι» για μεγάλους στον μαγικό κόσμο των παιδιών. Επισημαίνονται –μέσω διαφορετικών επιστημονικών προσεγγίσεων και μίας συνθετικής ιστορικο-κριτικής θεώρησης– οι δυνατότητες, οι προοπτικές αλλά και οι πιθανές παρανοήσεις στην προσπάθεια κατανόησης του ζητήματος «πώς τα παιδιά μιλούν με το σχέδιο». Επιπροσθέτως, συζητώνται επιζήμιες για το παιδί τακτικές και παρουσιάζονται προτάσεις εφαρμογής για την πολλαπλή ψυχοπαιδαγωγική αξιοποίηση του παιδικού σχεδίου από εκπαιδευτικούς, γονείς και ειδικούς επαγγελματίες.