Τεχνολογία και βαρβαρότητα

«Με την τεράστια ανάπτυξη της τεχνολογίας, μια εντελώς νέα φτώχεια έχει επέλθει στην ανθρωπότητα. Και η ανάποδη πλευρά αυτής της φτώχειας είναι ο καταπιεστικός πλούτος των ιδεών που έχουν εξαπλωθεί γύρω μας ή μάλλον μας έχουν κατακλύσει εντελώς - ιδέες για την αναβίωση της αστρολογίας και τη σοφία της γιόγκα... Πράγματι (ας το παραδεχτούμε), η φτώχεια της εμπειρίας μας δεν είναι σε προσωπικό επίπεδο, αλλά φτώχεια της ανθρώπινης εμπειρίας εν γένει. Ως εκ τούτου, ένα νέο είδος βαρβαρότητας... Και τώρα πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να κρατήσουμε τις αποστάσεις μας.»

Οι παραπάνω λέξεις γράφτηκαν από τον Walter Benjamin το 1933. Τώρα ακούγονται σαν καθυστερημένη προειδοποίηση, καθώς το τεχνολογικό σύστημα έχει αποικίσει κάθε πτυχή της ζωής μετά την ψηφιακή οντολογική επανάσταση. Μα είναι και μια προτροπή για εμάς, τους κατοίκους ενός ψηφιακού κόσμου που μας είναι συνάμα οικείος και ανοίκειος.

Ας ακολουθήσουμε την προτροπή του, ας κάνουμε ένα βήμα πίσω και ας κρατήσουμε τις αποστάσεις μας για να διακρίνουμε τους μετασχηματισμούς που φέρνει η πιο προκλητική όψη της σύγχρονης τεχνολογίας, η Τεχνητή Νοημοσύνη. Άραγε φτάσαμε στην εποχή της τεχνολογικής αναπαραγωγιμότητας του προσώπου; Μήπως η η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι η τεχνολογική μοναδικότητα που θα αντικαταστήσει τη συνείδηση; Μήπως το ανθρώπινο υποκείμενο καταστεί περιττό; Αλλά ποιος το κρίνει αυτό, αν όχι το ανθρώπινο υποκείμενο; Η απόκριση στο αίνιγμα της τεχνολογικής σφίγγας είναι φιλοσοφική και πολιτική. Η κριτική του ψηφιακού λόγου περνά από την κριτική της Τεχνητής Νοημοσύνης, δηλαδή την αυτοκριτική της ανθρώπινης υποκειμενικότητας στον ορίζοντα του δημοκρατικού ψηφιακού ανθρωπισμού.